2 Nisan, Birleşmiş Milletler tarafından otizm konusunda farkındalık yaratmak ve otizm ile ilgili sorunlara çözüm bulmak amacıyla “Dünya Otizm Farkındalık Günü” olarak ilan edilmiştir. 2 Nisan’da başlayan “Otizm Farkındalık Ayı” çerçevesinde dünyada otizmle ilgili araştırmaların teşvik edilmesi, bu konudaki farkındalığın artırılması ile erken teşhis ve tedavinin yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.
Günümüzde rastlanan en yaygın nörolojik bozukluktan biri olan otizm, doğuştan gelmekte ya da yaşamın ilk yılında ortaya çıkmaktadır. Otizm, iletişimde güçlük, sosyal ilişkilerde bozukluk, davranışlarda kısıtlılık ve tekrarlayan hareketlerle seyreden nöro gelişimsel bir bozukluktur. Genellikle 3 yaştan önce ortaya çıkarken, bireylerin sosyal iletişim, etkileşim ve davranışlarını olumsuz olarak etkilemektedir.
Otizmin temel özelliği karşılıklı iletişim ve ilişki kurmada becerisindeki güçlüklerdir. Zeka geriliğinden farklı olarak yaşıtlarıyla ilişki kurmada ve duygularını yansıtmada sorunları vardır. Hem sözel hem de sözel olmayan (jest ve mimik kullanımı) iletişim becerileri bozulmuştur. Alışılmışın dışında ilgiler, takıntılar, ritüeller, vücut hareketleri, nesnelerle yineleyici uğraşılar görülür.
Otizme neyin yol açtığı kesin olarak bilinememekte ancak kalıtımın otizmde önemli bir etken olduğu düşünülmüştür. Birçok araştırma otizmde ortak genetik işleyişin etkili olduğunu ileri sürmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalar genetik, beyin işlevleri, kimyasallar ve bağışıklık etkenleri üzerinde durmaktadır.
Otizmi diğer engel gruplarından ayıran en önemli fark ise otizmli çocukların erken tanı ve yoğun eğitimle sorunlarının giderilmesinde büyük kazanımların sağlanmasıdır. Erken tanı ve özel eğitimle otizmli çocukların hayatlarında büyük fark yaratmak ve sosyal hayata adapte olmalarını sağlamak mümkündür. Özellikle geçmişte erken tanı ve yoğun eğitim konusunda yaşanan sorunlar nedeniyle müdürlüğümüz bünyesinde ‘‘Otizm Danışma Birimi’’ oluşturulmuştur. Aile Sağlığı Merkezlerinde 18 – 36 Ay aralığındaki çocuklara ‘’Otizm Risk Tarama Formu’’ uygulanmaktadır. Otizm Danışma Biriminde görevli psikolog ve sosyal hizmet uzmanı tarafından Riskli görünen ve otizm tanısı alan çocuklara ve ailelerine psikolojik destek sağlanması, nasıl bir yol izlemeleri gerektiği, otizmle ilgili bilgilendirme, otizmde eğitim süreci ile sosyal yardım ve haklar gibi birçok konuda destek hizmeti verilmektedir.
Dr.Sebahattin YILMAZ
İl Sağlık Müdürü