YAZ İSHALLERİ
İshal vaka sayıları özellikle yaz aylarında artış gösterebilmektedir. Vaka sayıları, Bulaşıcı Hastalıklar Birimi tarafından Hızlı Sinyal Tespit Sistemi ile günlük olarak takip edilmekte ve vaka sayısında artış görüldüğü anda ishal kaynağının tespitine yönelik epidemiyolojik çalışmalar yapılmaktadır.
Yaz döneminde ortaya çıkan ishallerin en sık nedeni kontamine (temiz olmayan) suların tüketilmesidir. Sıcaklıklardaki artışla beraber su tüketimi de buna paralel olarak artmaktadır. Yeterli düzeyde dezenfekte edilmeyen suların kullanılması, bu sularla yıkanan sebze ve meyvelerin tüketilmesi ishallere neden olabilmektedir. Şehir şebeke suyunun yeterli düzeyde klorlanması bakteriyel nedenli ishaller için koruyucu iken; viral kaynaklı ishallerin önlenmesi açısından yetersiz kalabilmektedir.
Bulaşmada önemli etkenlerden bir diğeri de kişisel hijyen kurallarına dikkat edilmemesidir. Hijyen kurallarına yeterince uyulmaması durumunda ishale neden olan etkenler, çevreden veya enfekte diğer kişilerden kolayca bulaşabilmektedir.
İshalden korunmak için;
- Yemek öncesi ve sonrası, tuvalet sonrası, bebeklerin beslenmesi ve alt temizliği öncesi ve sonrası muhakkak eller bol su ve sabunla en az 20 saniye süreyle kuvvetlice ovuşturularak iyice yıkanmalı,
- Besinlerin hazırlanmasında ve saklanmasında gerekli hijyen kurallarına uyulmalı, tüketilmeden önce besinlerin bozuk olup olmadığı kontrol edilmeli,
- Çiğ olarak tüketilen sebze ve meyveler, 5 litrelik suyun içerisine bir çay kaşığı çamaşır suyu koymak suretiyle hazırlanan karışımda 10 dakika bekletildikten sonra bol su ile iyice durulanmalı,
- Açıkta satılan ve kaynağı bilinmeyen yiyecekler tüketilmemeli,
- Su kesintileri sonrasında ilk gelen su kullanılmamalı,
- İçme suyu olarak temiz su kullanılmalı, temizliğinden emin olunmayan sular içilmemeli, şüpheli durumlarda su kaynatılmalı,
- Özellikle 5 yaş altı çocuklar tarafından tüketilen ve kullanılan sular mutlaka 20 dakika boyunca kaynatıldıktan sonra tüketilmeli,
- Bağışıklık sistemleri yeterince gelişmedikleri için süt çocuklarının kullandıkları emzik ve biberonların temizliği büyük önem arz etmektedir. Emzikler, her gün 5 dakika süreyle kaynatılmalı, yere düşmesi durumunda daha önceden en az 20 dakika kaynatılmış sıcak sudan geçirilerek temizlenmeli; biberonlar ise her gün 10-15 dakika boyunca kaynatılmalıdır.
Sağlıklı günler dilerim.
Dr. Mustafa HAMBOLAT
İl Sağlık Müdürü