Karbonmonoksit Zehirlenmesi ve
Alınması Gereken Önlemler
Ülkemizde bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal
yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmeleri hemen her yıl kış aylarında
özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır. Güneybatıdan
esen bir rüzgâr olan “lodos” nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle sobadan
olmak üzere sızan karbon monoksit gazı ile zehirlenmektedir.
Karbon
monoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gazdır. Vücuda solunum
yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller zehirlenme ve
ölüme neden olur. Havagazı, kömür vb. ısıtma amacıyla kullanılan her tür soba
ve ocakta yanma sırasında oluşur. Karbon monoksit zehirlenmeleri sıklıkla;
kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz
sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbon monoksitle
meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa,
zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir.
Soba ve Bacalarla İlgili Uyulması Gereken
Kurallar
- Kullanılan
her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına,
garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmeli,
- Kullanılan
yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan
satıcılardan kömür alınmamalı,
- Aşırı
doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı
dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı
doldurulmamasına dikkat edilmeli,
- Sönmekte
olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş
ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı,
- İyi
ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi
riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı,
- Özellikle
alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için
eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba
yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak
söndürülmeli,
- Soba
borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı
sağlanmalı,
- Sobanın
bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı,
- Bacalar
standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli,
- Dumanın
geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst
noktasından 1m. daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka
takılmalı,
- Binaların
Yangından Korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen
gösterilmelidir.
Şofben Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar
- Alınan
cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli,
- Şofben
mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına v.b.
bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı,
- Şofbenin
monte edileceği mekân yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo
yerine balkona veya başka bir havadar mekâna takılmalı, şofbenin montajı
mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalı,
- Şofben
zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma
yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen
oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği
için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı,
- Bacalar
yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden,
havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten
geçirilmemeli,
- Konutlarda
gaz kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalı,
- Şofbende
gaz kaçağı hissedildiğinde: Öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü
kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılmamalı açıksa hemen kapatılmalı, kibrit
- çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı,
pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalı, hızla gaz şirketi
yetkilisi veya şofben servisi aranmalıdır.
Lodos Süresince Dikkat Edilecek Hususlar
- Lodos
esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmamalıdır.
- Yanmakta
olan soba yatmadan evvel mutlak surette söndürülmelidir.
- Bina
yanlarında veya çatı saçak altlarında yürümemeye veya durmamaya özen
gösterilmelidir.
- Kopan,
sarkan ve yere düşen elektrik hatlarına ve kablolarına yaklaşmayınız ve bu
gibi durumları 186 no'lu
telefondan Elektrik Arıza Servisi'ne bildirilmelidir.
- Çökme
veya yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarda derhal 110 no'lu telefondan İtfaiye Servisi'ni aranmalıdır.
- Ortaya
çıkabilecek acil sağlık sorunlarında derhal 112 no'lu telefondan Acil Yardım Servisi aranmalıdır.
- Doğalgaz
Şebekesi ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 no'lu telefondan Doğalgaz Arıza Servisi aranmalıdır.
- Karbonmonoksit Zehirlenmeleri İllere gönderilen Yazı(
Tıklayınız) - Türkiye Karbonmonoksit Zehirlenmelerinin Önlenmesi Programı ve Eylem Planı 2016 ( Tıklayınız)
- Karbonmonoksit_Makam_Oluru ( Tıklayınız)
- Binalarda Yangın Dışındaki Karbonmonoksit Zehirlenmelerinin Önlenmesi Mevzuat TMMOB Sunum (
Tıklayınız) - CO_Zehirlenmeleri_Prof._Dr._Tevfik_OZLU_Mart_2015 ( Tıklayınız)
- Karbonmonoksit Genel Bligi (Tıklayınız)Mimari Projelerin Önemi Süleyman Adanur Sunum ( Tıklayınız)
- Tesisat Projelerinin Önemi Cevdet Demirtaş Sunum ( Tıklayınız)
- Türkiye Karbonmonoksit Zehirlenmelerinin Önlenmesi Programı Paydaşların Sorumlulukları Sunum (
Tıklayınız) - CO Egitim Sunum Seti ( Tıklayınız)
- CO Sağlık Çalışanlarına Yönelik Eğit Seti( Tıklayınız)
- CO Zehirlenmeleri-BROŞÜR- YENİ ( Tıklayınız)
- CO_Zehirlenmelerinin_Onemi_tanisi_tedavisi_onlenmesi_-Prof._Dr._Tevfik_OZLU( Tıklayınız)
- Karbonmonoksit Zehirlenmeleri Baca Kurumu ile ilgili Filim (AltYazı) ( Tıklayınız)
- Karbonmonoksit Zehirlenmeleri Baca Kurumu ile ilgili Filim (HSGMTV) ( Tıklayınız)
- Karbonmonoksit Zehirlenmeleri Baca Kurumu ile ilgili Filim 1. Parca( Tıklayınız)
- Karbonmonoksit Zehirlenmeleri Baca Kurumu ile ilgili Filim 2. Parca( Tıklayınız)
- Co Afişleri Toplu (Tıklayınız)
- CO zehirlenmeleri Baca menfez ve tesisat standartları-Cevdet DEMİRTAŞ-BURSA-2016 (Tıklayınız)
- Hava Kirliliği Sağlık Risk Değerlendirme ( Tıklayınız)
“Acil sağlık sorunlarında derhal 112 no'lu telefondan Acil Yardım Servisi
aranmalıdır”