Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığına Karşı Küresel Girişim (GOLD) tarafından organize edilerek, 2002 yılından itibaren her yıl kasım ayının üçüncü çarşamba günü Dünya KOAH günü olarak düzenlenmektedir.
Bu yıl 17 Kasım 2021’de gerçekleştirilecek olan Dünya KOAH Günü etkinliklerindeki amacımız, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de devam eden COVID-19 pandemisinden bağımsız olarak, KOAH nedeniyle toplumda sakatlık ve ölümlerin devam ettiğini vurgulamak olacaktır. KOAH hastaları pandemi sürecinde en kırılgan hasta gruplarından olduğu için, akciğer sağlığına odaklanmak önem taşımaktadır. Bu nedenle 2021 yılı Dünya KOAH Günü temamız “Sağlıklı Nefes, Sağlıklı Dünya” olarak belirlenmiştir.
KOAH’tan korunmada en önemli yaklaşımlar sağlığın sosyal belirleyicilerinin iyileştirilmesi, soluduğumuz havanın kalitesinin iyileştirilmesi, sağlıklı beslenme, egzersiz ve aşılanmadır. Tüm KOAH hastaları COVID ve influenza (grip) aşılarını yaptırmalı, pnömokok (zatürre) ve DBT (karma aşı) aşıları için doktorlarından bilgi almalıdırlar.
KOAH gelişimi için tüm dünyada en yaygın görülen risk faktörü her türlü tütün dumanına (sigara, nargile, puro, elektronik sigara, ısıtılmış tütün ürünleri gibi) maruziyettir. Akciğer gelişiminde yetersizlik ile ilişkili hasta faktörleri (düşük doğum ağırlığı, çocuklukta sık geçirilen solunum yolu infeksiyonları), sağlığın sosyal belirleyicileri olarak bilinen birey ve toplumun sağlık durumlarını etkileyen ekonomik ve sosyal değişkenler, iç ortam hava kirliliği de diğer risk faktörlerindendir.
KOAH’ta en sık görülen yakınmalar öksürük, balgam, nefes darlığı ve yorgunluk hissidir. Tanı, basit ve ağrısız bir test olan “nefes ölçüm testi” ile konulur. Tanısı konulan kişilerin tütün ürünlerinin kullanımını bırakmaları, zararlı toz ve gaz içeren ortamlardan, hava kirliliğinden uzak durmaları, sağlıklı beslenmeleri ve günlük egzersiz yapmaları gereklidir.
Türkiye’de ilk COVID-19 vakası bildirildikten sonra pandemi sürecinde kronik solunum hastaları da olumsuz etkilenmiştir. Bununla birlikte geçtiğimiz yıl içinde KOAH hastalarının izole olmaları, hava kirliliğinin azalması, pandemiye yönelik uygulanan önlemler sayesinde COVID-19 hastaları arasında KOAH sıklığının diğer kronik hastalıklar kadar fazla olmadığı görülmüştür. KOAH varlığında yoğun bakım gerektiren ağır COVID-19 hastalığı riskinin 5 kat arttığı bildirilmiştir.
KOAH hastalarında temel hedef, hastaların pandemi öncesinde kullanılan KOAH ilaçlarına aynı şekilde devam etmesi sağlanarak stabil halde tutabilmektir. Evde solunum cihazı ve oksijen tedavilerine önceden olduğu gibi devam edilmelidir. KOAH hastası olan ve COVID-19 enfeksiyonu gelişen hastalarda KOAH alevlenmesi diğer viral enfeksiyonlarla benzerlik göstermektedir. Bu nedenle, doğru tanı gereklidir ve mümkün olduğunca ayırıcı tanı mutlaka yapılmalıdır.
Yapılan çalışmalarda, pandemi nedeniyle yüz yüze klinik ziyaretlerin azaldığı tespit edilmiş, aynı şekilde pulmoner rehabilitasyon programlarının kesintiye uğradığı gözlenmiştir. KOAH hastaları alevlenme dönemlerini evde geçirmeyi tercih etmişlerdir. Bu süreçler için tele sağlık ”uzaktan ya da online” sağlık uygulamaları geliştirilerek KOAH hastaları desteklenmektedir.
Sağlıklı Nefes, Sağlıklı Dünya için;
- Akciğerlerini Koru,
- Sağlıklı Beslen,
- Hareketli Kal,
- Maskeni Tak,
- Aşını Ol
Dr. Mustafa HAMBOLAT
İl Sağlık Müdürü