T.C. Sağlık Bakanlığı, Türk Toraks Derneği ve GARD Türkiye (Kronik
Havayolu Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı) kapsamında her yıl 14-24 Mart
Pulmoner
Rehabilitasyon Haftası olup konuya ilişkin sağlık personelinin ve toplumumuzun
bilgilendirilmesi, farkındalıklarının artırılması ve güncel gelişmelerin
paylaşılması amaçlanmaktadır.
Günümüzde kronik solunum hastalıklarının tıbbi tedavisinin standart bir
bileşeni olarak kabul edilen Pulmoner
Rehabilitasyon, kronik solunum hastalarının fiziksel ve psikolojik
durumlarını düzeltmeyi ve sağlığı iyileştirmeyi hedefleyen, hasta
değerlendirmesini takiben bireysel olarak belirlenen egzersiz eğitimi, davranış
değişikliği ve hasta eğitimi gibi yaklaşımları içeren kapsamlı
uygulamalar bütünüdür.
Pulmoner Rehabilitasyon kimlere
uygulanır?
Süregen nefes darlığı, günlük yaşam
aktivitelerinde kısıtlanma, yaşam kalitesinde azalma ve/veya egzersiz
kapasitesinde kısıtlılığı olan her
yaştaki KOAH (Kronik obstrüktif akciğer hastalığı)
başta olmak üzere astım, bronşektazi, interstisyel akciğer hastalıkları, kistik
fibrozis, göğüs duvarı hastalıkları, nöromusküler hastalıklar, akciğer nakli
öncesi ve sonrası, akciğer kanseri, obezite ilişkili tüm akciğer
hastalıklarında, ayrıca COVİD-19 enfeksiyonu sonrası akciğerlerinde
değişiklikleri devam eden ve nefes darlığı, yorgunluk, aktivitelerde kısıtlanma
gibi şikayetleri olan hastalarda rehabilitasyon
ünitelerinin özelliklerine bağlı olarak hastanede, ayaktan ya da evde pulmoner rehabilitasyon uygulanabilmektedir. COVİD-19 pandemisi nedeni ile
yaygınlaşan tele-tıp kapsamında, internet ortamında hastanın evinden evinden
katılabileceği tele-pulmoner rehabilitasyon programları da uygulanabilmektedir
Pulmoner Rehabilitasyonun amaçları
nelerdir?
a)
Hastalığa bağlı gelişen nefes darlığı ve fonksiyonel
yetersizliği ortadan kaldırması,
b)
Hastalığın ilerlemesini önlenme,
c)
Egzersiz toleransının artırılması,
d)
Sağlık durumunun iyileştirilmesi,
e)
Komplikasyonların önlenmesi ve tedavisi,
f)
Hastalık atak sayısının azaltılması ve atak şiddetinin
hafifletilmesi,
g)
Yaşam kalitesinin iyileştirilmesi,
h)
Hastaneye başvuru sıklığı ve yatış süresinin
azaltılması sonucunda sağlıkla ilişkili harcamaların azaltılması,
i)
Sağ kalımda artış sağlamasıdır.
Pulmoner rehabilitasyonun içeriği
nelerdir?
Pulmoner rehabilitasyonun en önemli ve temel bileşen egzersiz
eğitimidir. Bireyin gereksinimleri doğrultusunda diğer bileşenler de (hasta ve
ailesinin eğitimi, vücut kompozisyonunun değerlendirilmesi gerekli olgularda
beslenme desteği, psikososyal destek, nefes darlığı ile baş edebilme
yöntemleri, iş-uğraşı tedavisi, enerji koruma yöntemleri vb.) pulmoner
rehabilitasyon programlarında yer almaktadır.
Solunum hastalıklarında egzersiz
neden gereklidir?
Nefes darlığı olan kronik solunum
sorunlu hastalar pulmoner rehabilitasyon programları ile güvenli bir şekilde
egzersiz yapabilirler. Kronik akciğer hastalarında nefes darlığı ve/veya
yorgunluğun neden olduğu günlük yaşamdaki hareketsizlik; kemik ve kas
içeriğinin, kalp ve akciğer fonksiyonlarının, hareket yeteneğinin gittikçe
azalmasına neden olur. Egzersiz ile kas kuvveti artar, kas dayanıklılığı
artarak daha uzun mesafeler yürünebilir, kas ve eklemler daha iyi hareket eder,
gevşemeyi sağlar, daha güçlü ve enerjik hissedilir, kalbin çalışması iyileşir,
nefes darlığı azalır.
Pulmoner rehabilitasyon programının
süresi ne olmalıdır?
Pulmoner Rehabilitasyon programı en az 8 hafta (toplam 24 seans) süre
ile uygulanmalıdır. Egzersiz eğitimi bırakıldığında kazanımlar kaybedildiği
için egzersiz alışkanlığının devam ettirilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, kronik akciğer
hastalığından dolayı nefes darlığı, çabuk yorulma ve güçsüzlük hissediyorsanız,
günlük aktivitelerinizi yapmakta güçlük çekiyorsanız değerlendirme için Göğüs
Hastalıkları Uzmanına başvurduktan sonra pulmoner rehabilitasyon
programlarından yararlanmalısınız.
PULMONER REHABİLİTASYON İLE NEFES AL HAREKET ET,
YAŞADIĞINI FARK ET.
Dr. Mustafa HAMBOLAT
İl Sağlık Müdürü