Soru 1- Karbonmonoksit gazı nedir?
Renksiz, kokusuz, tatsız ve tahrişe neden olmayan zehirli bir gazdır. Bu özelliklerinden dolayı “sessiz katil” olarak adlandırılmaktadır.
Soru 2- Karbonmonoksit gazı kaynakları nelerdir?
•Isınma, ısıtma araçları (soba, mangal, LPG tüplü ısıtıcılar, gazlı Japon sobaları, propanlı kamp ısıtıcıları, şofben, kombiler, kalorifer kazanları)
•Pişirme araçları (ocak, tandır)
•Trafik araçları (egzoz dumanı)
•Yangınlar
•Jeneratörler (Jeneratör gazı)
•Sigara
•Fabrikalar (formaldehit, metilen klorür, dökümhaneler, demir çelik)
•Maden ocakları
Soru 3- Karbonmonoksit gazı nasıl ortaya çıkar?
Doğal gaz, gaz yağı, benzin, tüp gazı, kömür ve odun gibi yapısında karbon bulunan yakıtların yanması sonucunda oluşur.
Soru 4- Karbonmonoksit gazı vücutta nasıl etki eder?
Solunum yolu ile vücuda giriş yapar. Oksijen taşıyan bir protein olan hemoglobine etki eder. Hemoglobin oksijen taşıyamaz hale gelir. Bu da doku ve organların oksijensiz kalmasına neden olur.
Soru 5- Karbonmonoksit zehirlenmesi belirtileri nelerdir?
Soru 6- Karbonmonoksit zehirlenmesi şüphesi varsa ne yapılmalıdır?
•Müdahale eden kişi öncelikle kendini ve çevresini korumak için gerekli önlemleri almalıdır.
•Kişi, maruziyet bölgesinden uzaklaştırılmalıdır.
•Kişi, rahat nefes alınabilecek bir yere, açık havaya çıkarılmalıdır.
•Cam ve kapı açılarak ortam havalandırılmalıdır.
•112 Acil Çağrı Merkezi aranmalıdır.
•Müdahale eden kişi ilk yardım eğitimi almışsa, ilkyardıma başlamalıdır.
Soru 7- Karbonmonoksit zehirlenmesini önlemek için ne yapılmalıdır?
Soba ve Bacalarla İlgili Uyulması Gereken Kurallar
•Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garanti-lerine ve garanti sürelerine dikkat edilmelidir
•Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcı-lardan kömür alınmamalıdır.
•Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı ve soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için, soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmelidir.
•Sönmekte olan sobaya asla tutuşması zor yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalıdır.
•İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski artacağından, soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalıdır.
•Özellikle lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için, eğer bacalar standartlara uygun değilse soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmelidir.
•Soba borularının birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalıdır
•Sobanın bulunduğu yer sık sık havalandırılmalıdır.
•Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalıdır ve düzenli olarak temizletilmelidir
•Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst nokta-sından bir metre daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası takılmalıdır.
•Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik hükümleri incelenmeli ve bu hükümlere uyulmalıdır.
Şofben Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar
•Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmelidir.
•Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (örneğin bina aydınlığına bağlı) şofben asla çalıştırılmamalıdır.
•Şofbenin monte edileceği mekân yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekâna takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalıdır.
•Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için, şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalıdır.
•Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemelidir.
•Konutlarda gaz kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalıdır.
•Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde; öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatıl-malı, elektrik düğmeleri açılmamalı açıksa hemen kapatılmalı, kibrit-çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalı, hızla gaz şirketi yetkilisi veya şofben servisi aranmalıdır.
Lodos Süresince Dikkat Edilecek Hususlar
•Lodos esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmamalıdır.
•Yanmakta olan soba yatmadan evvel mutlak surette söndürülmelidir.
•Bina yanlarında veya çatı saçak altlarında yürümemeye veya durmamaya özen gösterilmelidir.
•Kopan, sarkan ve yere düşen elektrik hatlarına ve kablolarına yaklaşmayınız ve bu gibi durumları 186 no'lu telefondan Elektrik Arıza Servisi'ne bildirilmelidir.
•Çökme veya yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarda ve ortaya çıkabilecek acil sağlık sorunlarında derhal 112 no'lu telefondan Acil Yardım Servisi aranmalıdır.
•Doğalgaz Şebekesi ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 no'lu telefondan Doğalgaz Arıza Servisi aranmalıdır.