8 MAYIS DÜNYA TALASEMİ GÜNÜ
Talasemi ya da diğer adıyla Akdeniz Anemisi; dünyada ve ülkemizde
özellikle Akdeniz bölgesinde sık görülen ailesel geçişi olan kalıtsal kan
hastalığıdır. Dünyada her yıl en az 365 bin talasemi hastası doğmakta ve tedavi
görmektedir. Ülkemiz de hasta ve taşıyıcı sayısının yüksek olduğu ülkelerden
biridir. İlimizde talasemi hastalığının önlenmesi konusunda 3960 sayılı Kalıtsal
Kan Hastalıkları İle Mücadele Kanununun 30.12.1993 tarihinde yayınlanmasından
bu yana çeşitli çalışmalar yürütülmektedir.
Talasemi hastalığı, anne ve babadan çocuğa genlerle geçen kalıtsal ve
ciddi bir hastalıktır. Evlenecek çiftlerden her ikisinde de taşıyıcılık varsa
her gebelik döneminde dünyaya gelecek çocukların %25 olasılıkla hasta, %25
olasılıkla sağlam, %50 olasılıkla taşıyıcı olma durumu söz konusudur.
Hastalığın tedavi sürecinin zor ve pahalı olması bir yana, hasta
bireylerde, ailelerinde ve toplumda neden olduğu psikososyal sonuçlar tahrip
edicidir. Bu nedenle bu kalıtsal hastalıkların kontrolünde hastalık hakkında
toplumun bilgilendirilmesi, aile sağlığı
merkezlerinde evlilik öncesi hemoglobinopati taraması ile taşıyıcıların
saptanması, onlara genetik danışmanlık verilmesi ve gebelik öncesi tanı
metotlarının kullanılması, yeni hastalıklı bebek doğumlarının önlenmesinde son
derece etkili ve önemlidir.
Bilindiği
üzere 2020 yılının başından bu yana tüm dünya COVİD-19 pandemisi etkisi
altındadır. Talasemi hastalığının kalp, akciğer, immün sistem, karaciğer gibi
birçok doku ve organı etkilemesi ve hastaların kemik iliği nakli sonrası immun
sistemi baskılayıcı tedavi almaları gibi nedenlerle talasemi hastalığı COVID-
19 enfeksiyonu için "yüksek risk/hassas gruplar" olarak
değerlendirilmektedir. Bu nedenle pandemiden korunma sürecinde tüm genel önlemlerin
talasemi hastaları için de geçerli olduğu, sosyal mesafeye uyum, maske
kullanımı ve temizliğe dikkat edilmesi gerektiği ve en önemli silahın aşılanma
olduğu unutulmamalıdır.
1993 yılından bu yana 8 Mayıs “Dünya Talasemi Günü” olarak
kutlanmaktadır. Önemli bir halk sağlığı sorunu olan talasemi hastalığının gündemde tutulması, hasta bebek doğumunun
önlenmesi amacıyla toplumun bilinçlendirilmesi ve taramaların düzenli yapılması
sağlıklı nesillerin devamı için çok değerlidir. Talasemi hastalığı ile ilgili tarama
ve danışmanlık hizmetleri aile sağlığı merkezlerinde ücretsiz sunulmaktadır.
Sağlıklı günler dilerim.
Dr.
Mustafa HAMBOLAT
İl Sağlık Müdürü